Marianna Ciosek
Akademia Pedagogiczna, Kraków

Opis sesji jubileuszowej

W dniu 4 grudnia 2000 roku w Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie odbyła się uroczysta sesja jubileuszowa poświęcona Profesorowi Zenonowi Mosznerowi. Na sesji dokonano podsumowania bogatej twórczości i aktywności Jubilata w dwu dziedzinach stanowiących jego pasje życiowe - matematyki i kształcenia nauczycieli matematyki. Wzięła w niej udział rodzina Profesora oraz uczestniczyło liczne grono matematyków i dydaktyków matematyki z różnych środowisk akademickich, przedstawicieli innych specjalności, uczniów, przyjaciół i współpracowników, a także wielu nauczycieli matematyki - absolwentów byłej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie.

Sesja przebiegała według następującego programu:

11:15 Otwarcie Sesji - Dyrektor IM, prof. dr hab. Bogdan J. Nowecki
Wystąpienie JM Rektora, prof. dra hab. Michała Śliwy

Sesja Naukowa Przewodniczący Sesji - prof. dr hab. Roman Ger
Wykład: O dorobku naukowym Profesora Zenona Mosznera, prof. dr hab. Stanisław Midura
Wykład: O pewnych problemach otwartych, prof. dr hab. Zenon Moszner
Przerwa

15:30 Spotkanie z Jubilatem Prowadzący Spotkanie - Dziekan Wydziału Matematyczno-Fizyczno-Technicznego, prof. dr hab. inż. Eugeniusz Wachnicki
Wykład: O działalności Jubilata jako nauczyciela, doc. dr Stanisław Serafin

Wystąpienia okolicznościowe

Prof. dr hab. B. Nowecki otwierając sesję powiedział, że jest ona wyrazem wdzięczności dla Profesora Zenona Mosznera - wychowawcy, nauczyciela i przyjaciela, doktora honoris causa Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie - za jego trud włożony w rozwój matematyki, kształcenie nauczycieli, rozwój Akademii Pedagogicznej, jej Wydziału Matematyczno-Fizyczno-Technicznego oraz Instytutu Matematyki. Przypomniał, że rok 2000 jest Międzynarodowym Rokiem Matematyki, dzięki czemu uroczystość, którą właśnie otworzył, jest jedną z imprez z okazji tego roku.

Rektor Uczelni, prof. dr hab. Michał Śliwa, z kolei w swoim wystąpieniu stwierdził, że odbywająca się właśnie uroczystość w roku podwójnego jubileuszu Profesora jest wyrazem czci dla niego jako postaci nieprzeciętnej: z jednej strony dla wybitnego uczonego i wybitnego pedagoga, z drugiej zaś organizatora życia akademickiego. W każdej z tych ról Jubilat ma ogromne osiągnięcia. Wyrazy wdzięczności i uznania złożył rektor Profesorowi również za to, że był on i jest wielkim autorytetem moralnym, człowiekiem niezwykłej łagodności, tworzącym wspaniałą atmosferę pracy, ładu i porządku. Na zakończenie swojego wystąpienia rektor wręczył Jubilatowi dedykowany mu specjalny tom Rocznika Naukowo-Dydaktycznego,(Chodzi tu o Rocznik Naukowo-Dydaktyczny Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Zeszyt 204. Prace Matematyczne 17, 2000 , zredagowanego przez prof. dra hab. B. Choczewskiego z prośbą o przyjęcie go jako wyrazu wdzięczności od kolegów, współpracowników i uczniów.

W swoim słowie a propos wręczonego mu Rocznika, Jubilat dziękując zań przekazał garść informacji o serii, którą ten Rocznik prezentuje. Powiedział, że jest to numer wyjątkowy, 17. z kolei, zamykający tę serię, która od 7. numeru począwszy wychodziła w językach obcych. Następny numer ukaże się już pod nowym tytułem: Annales Academiae Pedagogicae Cracoviensis. Studia Mathematica. Dodał, że we wspomnianych Rocznikach opublikowano łącznie 249 prac 115 autorów, polskich i zagranicznych. Dla uświadomienia zmian technicznych dokonywanych w kolejnych edycjach tych tomów Profesor pokazał 1. numer z 1954 roku. Zwrócił uwagę na to, że znajdują się w nim dwie prace profesor Zofii Krygowskiej, które nie straciły nic ze swej aktualności: jedna z nich pierwszorzędnie ujmuje zagadnienie mierzenia w szkole, druga ma charakter matematyczny - przedstawia ujęcie geometrii w oparciu o pojęcie symetrii osiowej jako pierwotne. (Warto zauważyć, że w tym samym numerze zamieszczone są 4 prace Jubilata - jego pierwsze publikacje.) Na zakończenie swojego krótkiego wystąpienia Profesor poprosił zebranych o złożenie swoich autografów w dedykowanym mu Roczniku.

Prof. dr hab. Stanisław Midura - uczeń i współpracownik Profesora - przedstawił główne fakty z jego życia, a następnie mówił o różnych kierunkach jego działalności badawczej i pracy na rzecz rozwoju kadry naukowej. Przypomniał, że Jubilat był członkiem Komitetu Nauk Matematycznych PAN oraz od wielu lat jest przewodniczącym Jury Konkursu im. Marka Kuczmy na najlepszą polską pracę z równań funkcyjnych. Był Profesor promotorem 17 prac doktorskich. Mówca podkreślił, że Profesor uzyskał bardzo dużo nowych, oryginalnych i wartościowych wyników w różnych dziedzinach matematyki. Prof. Midura zaprezentował w swoim wykładzie pewne rezultaty z niektórych, wyróżnionych wcześniej 8 nurtów działalności badawczej Jubilata:

  1. Mierzalność pewnych zbiorów w sensie Jordana i Lebesgue'a.
  2. Wrońskian a liniowa zależność funkcji.
  3. Geometria różniczkowa przy osłabionych założeniach regularności (w szczególności styczność łuków w ogólnych przestrzeniach).
  4. Równania funkcyjne, a w szczególności: ogólna teoria równania translacji i jego zastosowania,
    stabilność pewnych klas równań funkcyjnych.
  5. Teoria obiektów geometrycznych. Grupy funkcji i orientowalność grup.
  6. Homomorfizmy, a w szczególności ich przemienność.
  7. Dydaktyka szkoły wyższej.
  8. Zastosowania matematyki w kartografii, socjologii i psychologii.

Jubilat w naukowej części swojego wystąpienia przedstawił 6 problemów matematycznych, z którymi - jak stwierdził - nie poradził sobie do tej pory on sam i jego współpracownicy. Dotyczyły one między innymi: pojęcia rozrzedzenia zbioru miary Lebesgue'a zero, rozszerzania miary Peano-Jordana oraz rozszerzania pewnych homomorfizmów. Wykład zaczął Profesor w oryginalny sposób, jak się wyraził - od przerywnika. Odczytał mianowicie, nie ukrywając swojego rozbawienia, drukowany w jednym z dzienników wiersz Wojciecha Młynarskiego pt.: Za życie na pomniku. Wywołał tym burzę oklasków.

Oto wspomniany wiersz:

Za życie na pomniku

U nas jeśli się ktoś zasłuży
od niepamiętnych lat tak było,
to mu się robi jubel duży
i na cokole stawia siłą.

Zaś rozwijając tok narracji
oświadczyć pragnę w tym wierszyku
że nie ma głupszej sytuacji
niż stać za życia na pomniku.

To sytuacja nie najmilsza
każdy to chyba przyzna w duchu,
gdy byle kundel cię nawilża
i wróbel siada ci na uchu.

Aż wreszcie panie i panowie
nadchodzi zwariowana chwila
gdy z krwi i kości żywy człowiek
co tchu z cokołu daje dyla.

I pisze listy, głupstwa truje,
gromi, przemawia z iskrą w oku,
a społeczeństwo kombinuje
jak go z powrotem dać na cokół.

Bo jak już nieraz się zdarzyło
- przykładów sto wymienić mogę -
wczorajsza do herosa miłość
w litość zmieniła się i trwogę.

Puent by tu mogło być bez liku
dam jedną miła Publiczności:
stawiając kogoś na pomniku
najpierw uduście go z miłości.

Wpierw go uduście z adoracji
miła dziewczynko i chłopczyku
bo nie ma głupszej sytuacji
niż stać za życia na pomniku ...

Popołudniowa część sesji była spotkaniem o charakterze towarzyskim. Rozpoczęło je wystąpienie doc. dr Stanisława Serafina - byłego studenta i współpracownika Jubilata, prezentujące Go jako nauczyciela. Tekst wystąpienia wydrukowany jest poniżej.

Potem miały miejsce wystąpienia gości. Między innymi, wyrazy wdzięczności dla Jubilata za jego pracę jako przewodniczącego Sekcji Przedmiotów Pedagogicznych przy Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego przekazał przewodniczący tej Rady - prof. dr hab. Andrzej Pelczar.

Ostatnia, zamykająca spotkanie część to odczytanie listów gratulacyjnych, słowo Jubilata, osobiste serdeczne podziękowania, gratulacje i składanie kwiatów.

Uczestnicy sesji mieli możliwość obejrzenia wystawy dorobku naukowego Profesora, obejmującej wybrane prace z pełnej ich listy zawierającej 202 pozycje, wykaz tematów prac doktorskich promowanych przez Profesora, wykaz prac habilitacyjnych, które recenzował. Znalazła się tam także ekspozycja Rocznika Naukowo-Dydaktycznego, składającego się z 28 artykułów dedykowanych Profesorowi, autorów polskich i zagranicznych z 10 krajów, jak również zestawienie dalszych 11 artykułów dedykowanych Profesorowi, przyjętych do druku w Annales Pedagogicae Cracoviensis. Studia Mathematica.

Warto tu dodać, że za szczególne zasługi w służbie publicznej oraz wybitną twórczość naukową Profesor Zenon Moszner otrzymał kilkakrotnie Nagrodę Ministra Edukacji Narodowej oraz został uhonorowany, między innymi, następującymi odznaczeniami państwowymi: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz ostatnio - Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.